نگاه اروپا به تحولات ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه

خاورمیانه به دلیل اهمیت استراتژیکی، ژئوپلیتیکی و ژئو اکونومیکی آن، از دیرباز در کانون توجه دولتهای بیگانه و قدرت های استعماری در جهان قرار داشته است. این منطقه، در مقام حوزه پیرامونی اروپا، واجد جایگاه مهمی در سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و قدرت های بزرگ آن، به لحاظ امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. اتحادیه اروپایی از نخستین روزهای شکل گیری، سیاست های ثابتی را نسبت به این حوزه در قالب های مختلف تعریف و به اجرا گذاشته است. اروپائی ها در تبین سیاست همسایگی نسبت به حوزه پیرامونی جنوب به این رهیافت رسیده بودند که در پرتو تهدیدات ناشی از گسترش افراط گرایی اسلامی، تروریسم، جرایم سازمان یافته، کنترل سیل مهاجرت، سیاست "حفظ وضعیت موجود" و تعامل با حکومت های اقتدارگرا بهتر می تواند منافع امنیتی، سیاسی و اقتصادی اروپا را در خاورمیانه تضمین و تامین نمایند. قیام های اخیر مردمی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا که از ابتدای سال 2011 بر علیه دیکتاتورهای متحد غرب آغاز شد، کشورهای اروپایی را برای مدتی دچارغافلگیری و بی تصمیمی ساخت؛ اما بزودی این کشورها همگام با آمریکا و اتحاذ مواضعی دوگانه در قبال این قیامها، تلاش کردند در راستای منافع خود، تحولات را بگونه ای هدایت و مهندسی نمایند تا از قدرت گرفتن اسلامگرایان جلوگیری بعمل آمده و یا در صورت روی کارآمدن، دوره گذار در این کشورها به سوی اصلاحات دموکراتیک مورد نظر خود را هرچه کوتاهتر نمایند. این مقاله درتلاش است تا ضمن بررسی واکنش های مختلف اتحادیه اروپایی و کشورهای قدرتمند آن نسبت به قیام های مردمی در کشورهای عربی خاورمیانه که از آنها تحت عنوان بهار عربی و یا بیداری اسلامی یاد می شود؛ نوع نگاه اروپا نسبت به این تحولات را بررسی و ارزیابی نماید.